WEWNĄTRZSZKOLNY 
SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO 
ORAZ PROGRAM JEGO REALIZACJI
na rok szkolny 2024/2025

WPROWADZENIE

Nieustanne zmiany zachodzące we współczesnym świecie zmuszają człowieka do   podejmowania   wielu   różnorodnych   decyzji   związanych   z   wyborem   zawodu,   poziomu i kierunku kształcenia.  Zaplanowanie oraz realizacja kariery edukacyjno-zawodowej wymaga poświęcenia dużej ilości czasu i wysiłku, niejednokrotnie konieczne, czy zalecane jest spotkanie ze specjalistą, np. z doradcą zawodowym.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami, m.in. ogłoszonymi   02.12.2016r.), zobowiązuje placówki   oświatowe do „przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia” (Art. 1, pkt. 14).
Wewnątrzszkolny Program Doradztwa Zawodowego (WPDZ) stwarza uczniowi realną możliwość zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do   odnalezienia swojego miejsca na drodze kariery zawodowej – poznania siebie i własnych predyspozycji zawodowych, zaplanowania własnej kariery zawodowej. 
 Szkolny doradca zawodowy powinien zatem, obok wychowawcy, pedagoga i logopedy, stać się kolejną osobą wchodzącą w skład zespołu realizującego zadania  z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oferowanej przez szkołę uczniom i ich rodzicom.

 

DEFINICJE POJĘĆ

WEWNĄTRZSZKOLNY    PROGRAM    DORADZTWA ZAWODOWEGO – ogół działań
podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. (opr. A. Łukaszewicz).

DORADZTWO ZAWODOWE – świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego jednostki i udzielenie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji. (por.: K. Lelińska: Założenia i kierunki rozwoju poradnictwa zawodowego w warunkach reformy edukacji, (1999) Problemy poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego Nr 2/11. s. 29 ).

DORADCA     ZAWODOWY     –     osoba     udzielająca     pomocy,     w     formie     grupowych i indywidualnych porad zawodowych, dzieciom, młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową, a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego, współpracując z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów oraz wykorzystując w tym celu wiedzę o zawodach, znajomość psychologicznych i pedagogicznych technik,   diagnozę   rynku   pracy oraz techniczne środki przekazywania informacji zawodowej.
(por.: Klasyfikacja Zawodów i Specjalności. 1995. Wyd. MPiPS. Tom V, Zeszyt 2, cz. II. s. 497).

INFORMACJA ZAWODOWA – zbiory danych potrzebnych do podejmowania kolejnych decyzji zawodowych oraz związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego osoby oraz rodzajów podejmowanych decyzji.
(por.: K. Lelińska: Przygotowanie uczniów do wyboru zawodu metodą zajęć praktycznych. (1985). WSiP. s. 35).

INFORMACJA EDUKACYJNA – zbiory danych potrzebnych do podejmowania decyzji związanych z dalszym kształceniem i nabywaniem kwalifikacji. (opr. G. Sołtysińska).

 
OBOWIĄZUJĄCE AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE UDZIELANIA UCZNIOM POMOCY W WYBORZE ZAWODU I KIERUNKU KSZTAŁCENIA

•    Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 1996 r., Nr 67, poz. 329 ze zm., m.in. ogłoszonymi 02.12.2016r. ) zobowiązuje placówki oświatowe do "przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia".
Rozporządzenie MEN z dnia 12 lutego 2019 roku w sprawie doradztwa zawodowego.
•    Rozporządzenie MEN z dnia 16 sierpnia 2018 roku w sprawie doradztwa zawodowego.
Doradztwo    zawodowe    polega    na    realizacji    działań    w    celu    wspierania    uczniów w procesie rozpoznawania zainteresowań i predyspozycji zawodowych oraz przygotowania do wyboru kolejnego etapu kształcenia i zawodu, które prowadzą do podejmowania świadomych decyzji edukacyjnych i zawodowych przez uczniów.
•    Rozporządzenie    Ministra    Edukacji    Narodowej    z    dnia     30     kwietnia     2013     r. oraz późniejsze z dn. 09.08.2017r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych   przedszkolach,   szkołach   i   placówkach, w którym zawarte są postanowienia:
-    dobrowolność i nieodpłatność tej pomocy,
-    zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz z planowaniem kształcenia i   kariery   zawodowej   organizuje   się   w   celu   wspomagania   odpowiednio   uczniów lub słuchaczy w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Zajęcia prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści.
Definicja pomocy pedagogiczno-psychologicznej (w odniesieniu do doradztwa zawodowego):
-    rozpoznawanie     potencjalnych     możliwości     oraz    indywidualnych     potrzeb     ucznia i   umożliwianie   ich    zaspokojenia,    wspieranie    uczniów,    metodami    aktywnymi, w dokonywaniu wyboru kierunku dalszego kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej oraz udzielanie informacji w tym zakresie,
-    wspieranie nauczycieli w organizowaniu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu.
•    Rezolucja Rady Unii Europejskiej z 18 maja 2004 roku – 9286/04 to dokument wydany przez Unię Europejską dotyczący poradnictwa zawodowego: „wszyscy obywatele Europy powinni mieć dostęp do usług związanych z poradnictwem, informacją zawodową i planowaniem kariery na każdym etapie swojego życia”.
•    Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010 przyjęta przez Radę Ministrów
8 lipca 2003 roku jako jeden z priorytetów uznała   „tworzenie zasobów informacyjnych w zakresie kształcenia ustawicznego i rozwoju zasobów doradczych”. 
•    Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji oraz trybu i sposobów prowadzenia usług rynku pracy.
•    Rozporządzenie   Ministra   Pracy   i    Polityki    Społecznej    z   dnia    7   sierpnia    2014   r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania.

CELE DORADZTWA ZAWODOWEGO
3.1.        Przygotowanie dzieci i młodzieży do trafnego wyboru zawodu oraz drogi dalszego   kształcenia a także opracowania indywidualnego planu kariery edukacyjnej i zawodowej.
3.2.    Przygotowanie ucznia do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takich jak:
•    bezrobocie,
•    adaptacja do nowych warunków pracy i mobilności zawodowej.
3.3.    Przygotowanie ucznia do roli pracownika.
3.4.        Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu przez nie decyzji edukacyjnych i zawodowych.
3.5.    Wspieranie    działań    szkoły    mających    na    celu    optymalny    rozwój    edukacyjny i zawodowy ucznia.
3.6.    Podejmowanie    systemowych    działań    przez    pracowników    szkoły,    rodziców,    mające na celu pomoc uczniom w dokonywaniu przemyślanych wyborów edukacyjno-zawodowych.

CELE SZCZEGÓŁOWE DORADZTWA ZAWODOWEGO
4.1.    Pomoc uczniom w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej.
4.2.    Pomoc uczniom w określeniu preferencji i zainteresowań zawodowych.
4.3.    Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych.
4.4.    Wskazywanie    uczniom,    rodzicom    i    nauczycielom    dodatkowych    źródeł    informacji na temat:
•    rynku pracy,
•    trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia,
•    możliwości wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów w różnych obszarach świata pracy.
4.5.    Udzielanie indywidualnych porad uczniom i ich rodzicom.
4.6.    Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej.
4.7.    Koordynowanie działalności informacyjno – doradczej prowadzonej przez szkołę.
4.8.    Wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych. 
4.9.    Przygotowanie    uczniów    do     samodzielności     w     trudnych     sytuacjach     życiowych: tj. np. egzamin, poszukiwanie pracy;
4.10.    Przygotowanie   uczniów    do    podjęcia    roli    pracownika,    zmiany    zawodu,    adaptacji do nowych warunków;
4.11.    Współpraca     z     instytucjami     wspierającymi     wewnątrzszkolny     program     doradztwa: z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym z poradniami specjalistycznymi, Urzędami    Pracy,    pracodawcami    oraz    z    instytucjami    świadczącymi    poradnictwo i specjalistyczną pomoc uczniom i rodzicom.

FUNKCJONOWANIE    WEWNĄTRZSZKOLNEGO    SYSTEMU    DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. ARMII KRAJOWEJ  W KAJETANOWIE
5.1.    Osoby odpowiedzialne za realizację WSDZ oraz podmioty z którymi może współpracować szkoła przy realizacji zadań z zakresu doradztwa zawodowego
Szczególną rolę w kształtowaniu i realizowaniu WSDZ odgrywają:
-    dyrekcja szkoły
-    doradca zawodowy
-     pedagog
-    nauczyciel wiedzy o społeczeństwie
-    nauczyciel informatyki
-    nauczyciel – bibliotekarz
-    wychowawcy
-    pozostali nauczyciele

WSDZ zakłada pracę nauczycieli, wychowawców, pracownika biblioteki szkolnej, pedagoga, psychologa (z poradni psychologiczno-pedagogicznej), którzy w ramach współpracy z doradcą zawodowym realizować mają treści z zakresu doradztwa zawodowego i poradnictwa kariery w ramach lekcji, np. godzin z wychowawcą, wos-u, informatyki i innych oraz współuczestniczą w realizacji formy doradczej   zwanej   „rynkiem   pracy”    poprzez    udział    i    współorganizowanie    wycieczek do   instytucji   rynku   pracy,   na   targi   pracy,    organizując    dni    przedsiębiorczości, spotkania z przedstawicielami zawodów, przedstawicielami szkół średnich itp. 
Dla efektywnej realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego niezbędna jest również współpraca z zewnętrznymi instytucjami i osobami mogącymi wesprzeć działania szkoły, takimi, jak:
-    Poradnie Psychologiczno – Pedagogiczne (PPP)
-    Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli, Ośrodki Doradztwa Metodycznego
-    Prywatne firmy i instytucje szkoleniowe
-    Przedstawiciele firm, instytucji i przedsiębiorcy
-    Ochotniczy Hufiec Pracy (OHP) w Kielcach
-    Powiatowy Urząd Pracy (PUP)
-    Wojewódzki Urząd Pracy (WUP)
-    Biura Karier
-    Centrum Doradztwa Zawodowego
-    Centrum Kształcenia Ustawicznego
-    Agencje Zatrudnienia
-    Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (KOWEZiU)
-    Zakłady Doskonalenia Zawodowego (ZDZ)
-    Przedstawiciele szkół ponadpodstawowych

5.2.    Sposoby i formy działań realizowanych w ramach WSDZ, których adresatami mogą być uczniowie, rodzice, nauczyciele:
W oddziałach przedszkolnych doradztwo zawodowe jest realizowane w formie preorientacji zawodowej, która ma na celu wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami oraz pobudzanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień.
Doradztwo zawodowe w formie preorientacji zawodowej, jest realizowane w trakcie bieżącej pracy z dziećmi lub przez zintegrowane działania nauczycieli, doradcy zawodowego i pedagoga. 
W klasach I-VI szkoły podstawowej doradztwo zawodowe jest realizowane w formie orientacji zawodowej, która ma na celu zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami, kształtowanie pozytywnych postaw wobec pracy i edukacji oraz pobudzanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień zawodowych.
Doradztwo zawodowe w formie orientacji zawodowej, jest realizowane w trakcie bieżącej pracy z uczniami lub przez zintegrowane działania nauczycieli, wychowawców, doradcy zawodowego oraz pedagoga.
W klasach VII i VIII szkoły podstawowej  doradztwo zawodowe jest realizowane w formie zajęć z zakresu doradztwa zawodowego (10 godzin lekcyjnych w ciągu roku szkolnego), które mają na celu wspieranie uczniów w procesie przygotowania ich do świadomego i samodzielnego planowania kariery, podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych, z uwzględnieniem ich zainteresowań i uzdolnień oraz informacji na temat rynku pracy i systemu edukacji.
Zajęcia, realizuje doradca zawodowy we   współpracy   z   nauczycielami,   wychowawcami, nie podlegają one ocenie oraz nie mają wpływu na promocję ucznia do klasy programowo wyższej lub ukończenie szkoły przez ucznia.

Zadania z zakresu doradztwa zawodowego realizowane są w szczególności, jako:

•    Udzielanie informacji edukacyjno – zawodowej (gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej   /o   zawodach,   o   rynku   pracy,   o   możliwościach   kształcenia i       zatrudnienia,       o       planach       rekrutacyjnych       lokalnych       szkół, w postaci prasy, informatorów, programów multimedialnych, tworzenie, krzewienie samodzielnego pozyskiwania informacji (korzystanie z portali dotyczących rynku pracy, programów multimedialnych do samobadania, informatorów, ulotek, broszur, itp.).
•    Poradnictwo    indywidualne    (porady    i    informacje    zawodowe,    diagnoza    zdolności i predyspozycji).
•    Poradnictwo grupowe - zespołowe, warsztatowe sesje doradcze (zajęcia warsztatowe służące wyposażeniu      młodzieży      w      zasób      wiedzy      i      umiejętności      dotyczących np. poszukiwania pracy, umiejętności interpersonalnych, planowania kariery zawodowej i innych).
•    Wizyty zawodoznawcze w zakładach pracy, szkołach prowadzących kształcenie zawodowe, urzędach pracy, biurach doradztwa personalnego organizowanie uczniowskiego wolontariatu, targów pracy, targów edukacyjnych, mających na celu poznanie przez uczniów środowiska pracy w wybranych zawodach. 
OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ WYNIKAJĄCYCH Z PROGRAMU DORADZTWA ZAWODOWEGO
Dla uczniów:
•    rozpoznanie    własnego    potencjału,    mocnych    i    słabych    stron,    predyspozycji osobowościowych,
•    łatwy dostęp do informacji edukacyjnej i zawodowej   –   dla   uczniów,   nauczycieli oraz rodziców,
•    poszerzanie edukacyjnych i zawodowych perspektyw uczniów,
•    świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe,
•    ułatwienie    wejścia    na    rynek    pracy    dzięki    poznaniu    procedur    pozyskiwania i utrzymania pracy,
•    świadomość    konieczności    i    możliwości    zmian    w    zaplanowanej    karierze zawodowej,
•    mniej    niepowodzeń    szkolnych,    zniechęcenia,    porzucania    szkoły    a    potem    pracy, jako konsekwencji niewłaściwych wyborów.
Dla szkoły:
•    realizacja zobowiązań wynikających z zapisów zawartych w ramowych statutach szkół,
•    zapewnienie ciągłości działań orientacyjno – doradczych szkoły i koordynacji zadań wynikających z programów wychowawczych szkół i placówek,
•    utworzenie    na    terenie    szkoły    bazy    informacji    edukacyjnej    i    zawodowej oraz zapewnienie jej systematycznej aktualizacji.
Dla pracodawców:
•    zwiększenie    szansy    znalezienia    odpowiednio    przygotowanych    kandydatów, świadomych oczekiwań rynku pracy.
WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI
Współpraca z rodzicami ma na celu :
•    wspomaganie    rodziców    w    procesie    podejmowania    decyzji    edukacyjnych i zawodowych przez ich dzieci,
•    włączanie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, do działań informacyjnych szkoły,
•    przedstawienie    rodzicom    aktualnej    i    pełnej    oferty    edukacyjnej    szkolnictwa na różnych jego poziomach;
•    indywidualną pracę z rodzicami uczniów, którzy wykazują trudności: zdrowotne, emocjonalne lub potrzebują porady w podjęciu decyzji:
•    udzielanie informacji o możliwościach wsparcia udzielanej przez inne instytucje. 
WSPÓŁPRACA Z NAUCZYCIELAMI
Współpraca z nauczycielami ma na celu:
•    lepsze poznanie potrzeb uczniów, ich poglądów, oczekiwań wobec szkoły i rynku pracy,
•    uzyskanie wsparcia i pomocy w pracy wychowawczej,
•    współpracę w realizacji tematyki doradczej w ramach lekcji przedmiotowych (w miarę możliwości).
•    zapewnienie ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego. 
2.    TREŚCI PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE ETAPY EDUKACYJNE

TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH
W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Poznanie siebie
Dziecko:
1.1    określa, co lubi robić;
1.2    podaje przykłady różnych zainteresowań;
1.3    określa, co robi dobrze;
1.4    podejmuje działania i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.

Świat zawodów i rynek pracy
Dziecko:
1.5    odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
1.6    podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w jego najbliższym otoczeniu i   nazwy   tych   zawodów,   które   wzbudziły   jego   zainteresowanie   oraz   identyfikuje i opisuje czynności zawodowe wykonywane przez te osoby;
1.7    wskazuje zawody zaangażowane w powstawanie produktów codziennego użytku
oraz w zdarzenia, w których dziecko uczestniczy, takie jak wyjście na zakupy, koncert, pocztę;
1.8    podejmuje próby posługiwania się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;
1.9    opowiada o sobie w grupie rówieśniczej.

Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
Dziecko:
1.10    nazywa etapy edukacji (bez konieczności zachowania kolejności chronologicznej);
1.11    nazywa czynności, których lubi się uczyć.

Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
Dziecko:
1.12    opowiada, kim chciałoby zostać;
1.13    na miarę swoich możliwości planuje własne działania lub działania grupy rówieśniczej przez wskazanie pojedynczych czynności i zadań niezbędnych do realizacji celu;
1.14    podejmuje    próby    decydowania    w    ważnych    dla    niego    sprawach,    indywidualnie i w ramach działań grupy rówieśniczej.

Proponowane tematy do realizacji:

1.    Co lubię robić, moje zainteresowania, hobby – rozmowy z dziećmi, prezentowanie w grupie ulubionych czynności, zainteresowań - Festiwal Talentów
2.    Zawody wokół nas, nazywanie zawodów, czym zajmują się ludzie, którzy są wokół nas, co robią, – rozmowy z dziećmi
3.    Etapy edukacji, jakie znamy rodzaje szkół, do jakich chodzi nasze   rodzeństwo, osoby z najbliższego otoczenia – rozmowa z dziećmi
4.    Kim chcę być w przyszłości – rozmowa, rysunek

Czas realizacji: w trakcie roku szkolnego, w bieżącej pracy z dziećmi
Osoby realizujące: wychowawcy we współpracy z doradcą zawodowym oraz pedagogiem. 
TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS I–VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego
 dla klas I–III szkoły podstawowej

Poznanie siebie
Uczeń:
1.1    opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać;
1.2    prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób;
1.3    podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi;
1.4    podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach;
1.5    podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych   i   opisuje,   co   z   nich   wyniknęło dla niego i dla innych.

Świat zawodów i rynek pracy
Uczeń:
1.6    odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
1.7    podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach;
1.8    opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach;
1.9        omawia    znaczenie    zaangażowania    różnych    zawodów    w    kształt    otoczenia, w którym funkcjonuje;
1.10    opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu;
1.11    posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny.

Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
Uczeń:
1.12    uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności;
1.13    wskazuje treści, których lubi się uczyć;
1.14    wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich.

Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
Uczeń:
1.15    opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić;
1.16    planuje   swoje   działania   lub   działania   grupy,   wskazując   na   podstawowe   czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;
1.17        próbuje samodzielnie   podejmować   decyzje   w   sprawach   związanych   bezpośrednio z jego osobą.
Proponowane tematy do realizacji:

1.    Co lubię robić, moje zainteresowania - jak mogę je rozwijać, sposoby spędzania czasu wolnego – rozmowy z dziećmi, prezentowanie w grupie ulubionych czynności, zainteresowań
–    Festiwal Talentów. – w kl. I
2.    Moje mocne strony, co robię dobrze, dokładnie, nie sprawia mi to trudności. – w kl. I
3.    Zawody wokół nas, nazywanie zawodów, czym zajmują się ludzie, którzy są wokół nas, co robią,– rozmowy z dziećmi.- w kl. II
4.    Po co   ludzie   pracują?   Jakie   jest   znaczenie   pracy   w   życiu   człowieka   –   rozmowa z dziećmi – w kl. II
5.    Po co się uczymy? Czego lubię się uczyć, z jakich źródeł wiedzy możemy korzystać?
–    rozmowa z dziećmi – w kl. III
6.    Kim chcę być w przyszłości – rozmowa, rysunek – w kl. III 
Czas realizacji: w trakcie roku szkolnego, w bieżącej pracy z dziećmi
Osoby realizujące: wychowawcy we współpracy z doradcą zawodowym oraz pedagogiem.

Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI szkoły podstawowej

Poznawanie własnych zasobów
Uczeń:
1.1    określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje;
1.2    wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia;
1.3    podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;
1.4    prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców.

Świat zawodów i rynek pracy
Uczeń:
1.5    wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady zawodów charakterystycznych dla poszczególnych grup, opisuje różne ścieżki ich uzyskiwania oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach;
1.6    opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka;
1.7    podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe;
1.8    posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;
1.9    wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą.

Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
Uczeń:
1.10    wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy, korzystając ze znanych mu przykładów, oraz omawia swój indywidualny sposób nauki;
1.11    wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć;
1.12    samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.

Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:
1.13    opowiada o swoich planach edukacyjno-zawodowych;
1.14        planuje    swoje    działania    lub    działania    grupy,    wskazując    szczegółowe    czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;
1.15        próbuje samodzielnie podejmować decyzje w   sprawach   związanych   bezpośrednio lub pośrednio z jego osobą.

Proponowane tematy do realizacji:

1.    Moje zainteresowania, uzdolnienia – rozmowy z uczniami, karty pracy – w kl. IV
2.    Prezentowanie zainteresowań, ulubionych czynności w grupie – Festiwal Talentów- kl. IV
3.    Moje mocne strony, co robię dobrze, dokładnie, sprawnie, jak mogę wykorzystać moje mocne strony – rozmowa z uczniami, karta pracy, mająca służyć autorefleksji – w kl. V
4.    Jak uczyć się skutecznie? Jakich przedmiotów szkolnych lubię się uczyć, z jakich źródeł wiedzy korzystamy? – rozmowa z uczniami, karta pracy – kl. V
5.    Jakie są grupy zawodów, przykłady zawodów, jak można zdobyć dany zawód – rozmowy z uczniami, filmy, prezentacje zawodów, zapraszanie osób wykonujących określone zawody.
–    w kl. VI 
6.    Po co   ludzie   pracują?   Jakie   jest   znaczenie   pracy   w   życiu   człowieka   –   rozmowa z uczniami – w kl. VI
7.    Jakie mam plany edukacyjno-zawodowe? Kim chcę być w przyszłości, jak realizować te plany
–    rozmowa z uczniami – w kl. VI

Czas realizacji: w trakcie roku szkolnego, w czasie zajęć lekcyjnych, lekcji wychowawczych Osoby realizujące: wychowawcy, nauczyciele przedmiotów, we współpracy z doradcą zawodowym oraz pedagogiem.

TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS VII I VIII SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Poznawanie własnych zasobów
Uczeń:
1.1    określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;
1.2        rozpoznaje    własne    zasoby    (zainteresowania,    zdolności,    uzdolnienia,    kompetencje, predyspozycje zawodowe);
1.3    dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł;
1.4    rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno- zawodowych;
1.5    rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej;
1.6        określa aspiracje i potrzeby w   zakresie   własnego   rozwoju   i   możliwe   sposoby ich realizacji;
1.7    określa własną hierarchię wartości i potrzeb.

Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:
1.8    wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając     kwalifikacje      wyodrębnione      w      zawodach      oraz      możliwości ich uzyskiwania;
1.9    porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców;
1.10        wyjaśnia    zjawiska     i     trendy     zachodzące     na     współczesnym     rynku     pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego rynku pracy;
1.11    uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;
1.12    analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy;
1.13    wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową;
1.14    dokonuje autoprezentacji.
1.15    charakteryzuje instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, w tym instytucje rynku pracy.

Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
Uczeń:
1.16    analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji;
1.17    analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznania własnych zasobów;
1.18    charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji nieformalnej;
1.19    określa znaczenie uczenia się przez całe życie. 
Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
Uczeń:
1.20    dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym;
1.21    określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby;
1.22    identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy;
1.23    planuje ścieżkę edukacyjno-zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów.

Treści szczegółowe

I: Poznawanie własnych zasobów – Poznawanie siebie warunkiem dobrego rozwoju, wyboru i decyzji
•    Prezentacja rodzicom i uczniom założeń pracy informacyjno – doradczej szkoły na rzecz uczniów.
•    Jaki jestem? Co najbardziej lubię robić, co mnie pasjonuje?
•    Jakie są moje potrzeby, motywacje, jakimi wartościami się kieruję?
•    Jakie mam zainteresowania, zdolności, cechy osobowości.
•    Stan zdrowia, a wybór szkoły, zawodu.
•    Mocne i słabe strony, co chcę rozwijać, a czego chcę uniknąć?
•    Jak funkcjonuję w grupie? Doskonalenie umiejętności pracy w zespole.
•    Podejmowanie decyzji, jak sobie z tym radzę?
•    Czym jest sukces? Czy dla każdego znaczy to samo?
•    Jak radzić sobie ze stresem?

II: Poznawanie zawodów
•    Dlaczego pracujemy? Co według mnie znaczy interesująca praca? Jakie warunki musi spełniać taka praca?
•    W    jakich    dziedzinach    życia    gospodarczego    i    społecznego    widzę    siebie w przyszłości?
•    Jaki zawód uważam za najbardziej interesujący?  Wartości osobiste, a wybór zawodu.
•    Klasyfikacja zawodów i specjalności.
•    Poznawanie wybranych zawodów, prezentacja zawodów: filmy zawodoznawcze, opisy zawodów, kalambury o zawodach
•    Włączanie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, do działań informacyjnych szkoły, przykłady różnych karier.
•    Wycieczki zawodoznawcze do zakładów pracy, przedsiębiorstw, instytucji

III: Rynek pracy
•    Charakterystyka rynku pracy, martwe zawody, zawody przyszłości.
•    Planowanie ścieżki kariery zawodowej- autoanaliza, portfolio. Preferencje zawodowe. 
•    Trendy na rynku pracy. Jakie jest zapotrzebowanie na lokalnym rynku pracy?
Rynek edukacyjny, podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
•    Jaka szkoła, jaki zawód?
•    System szkolnictwa, typy szkół, co dalej po danej szkole?
•    Zapoznanie z warunkami rekrutacji do szkół – informacja dla uczniów i rodziców.
•    System naboru elektronicznego, jak działa, jak utworzyć listę preferencji?

W    klasie    VII     zajęcia     z     zakresu     doradztwa     zawodowego     będą     przeznaczone w szczególności na poznawanie przez uczniów własnych zasobów oraz wybranych zawodów. Uczniowie      będą      starali      się      odpowiedzieć       na       pytanie       Jaki       jestem, jak funkcjonuję w grupie?
Czas realizacji: jeden semestr roku szkolnego 2024/2025 – minimum 10 godz. lekcyjnych Osoby realizujące: doradca zawodowy
W klasie VIII uczniowie będą poznawali zawody, rynek pracy, rynek edukacyjny, zasady rekrutacji, będą starali się odpowiedzieć na pytanie: Jak wykorzystać własne zasoby? Kim będę? Jaką wybrać szkołę, zawód?.
Czas realizacji: jeden semestr roku szkolnego 2024/2025 – minimum 10 godz. lekcyjnych Osoby realizujące: doradca zawodowy

 
10.  METODY PRACY DO REALIZACJI WSDZ
•    poradnictwo indywidualne, skierowane   szczególnie   dla   uczniów,   mających   trudności w podjęciu decyzji edukacyjno-zawodowych
•    poradnictwo grupowe
•    lekcje zawodoznawcze
•    spotkania z przedstawicielami różnych zawodów
•    spotkania z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych, pracodawcami
•    zachęcanie młodzieży do aktywnego udziału podczas „Otwartych drzwi w szkołach ponadpodstawowych”
•    angażowanie uczniów do umiejętnego spędzania czasu (zajęcia sportowe, językowe, rozwijające umiejętności zawodowe, koła zainteresowań)
•    wykorzystanie testów, ankiet i innych narzędzi podczas zajęć klasowych
•    wycieczki zawodoznawcze
•    gromadzenie materiałów dotyczących zakresu doradztwa zawodowego (biblioteka, osoby zajmujące się doradztwem zawodowym)
•    informowanie rodziców oraz uczniów o procedurach egzaminów, specyfice zawodu wybranego przez dziecko, systemie edukacji, zasadach rekrutacji do szkół

11.    EWALUACJA

Ewaluacja   WSDZ   jest   stałym   elementem   wdrażania   działań    doradczych    w    szkole, aby propozycje zajęć były zgodne z oczekiwaniami i potrzebami uczniów i ich rodziców. W tym celu przeprowadzona zostanie ankieta ewaluacyjna wśród uczniów wybranych klas, rozmowy z nauczycielami, rodzicami.

Efektem     końcowym     realizacji      Szkolnego      Programu      Doradztwa      Zawodowego jest przygotowanie uczniów do podejmowania trafnych decyzji w wyborze dalszego kształcenia oraz przygotowanie absolwentów do zaplanowania kariery zawodowej, umożliwiającej im aktywne funkcjonowanie na rynku pracy, kształcenie przez całe życie.

 

24-25_doradztwo_zawodowe_.docx